Nukleik Asit Fonksiyonunu ve Sentezini Bozanlar

Bakterilerde nukleik asit fonksiyonu başlıca 4 tarzda bozulabilir. 1- DNA'nın çift sarmal yapısının bozulması, 2- DNA replikasyonunda rol alan DNA polimerase veya transkripsiyonda rol alan RNA polimerase enzimlerinin görevlerinde bozuklukların oluşması 3- nukleik asit analoğu olan nuleosid antibiyotiklerin nukleik asit sentezine mani olmaları veya 4- nukleik asit yerine girmeleri sonu DNA yapısında ve fonksiyonlarında bozuklukların oluşması.

Aktinomisin ve mitomisin birinci, rifamisin ve streptoviridin ikinci ve sitosin arabinosid de üçüncü madde de belirtilen bozuklukları yaparlar.

Mitomycin: Streptomyces caespitosis mantarlardan elde edilen ve ancak biyokimyasal çalışmalarda kullanılan bir antiboyitiktir. Mikroplara etkisi, DNA'da oluşturduğu bozukluktan (kovalent bağlantı) ileri gelir.

Nalidixic acid: Biyokimyasal çalışmalarda işe yarayan 1,8-naphtyridine 3-carboxylic acid yapısında sentetik bir preparattır. Gram negatiflere etkilidir ve DNA sentezine mani olur. Uriner sistem hastalıklarında kullanılabilirse de mikroplar bu ilaca dirençlilik kazanabilirler.

Novabiocin: Streptomyces niveus tarafından sentezlenen bakterisidal etkiye sahip bir antibiyotiktir. Özellikle, DNA polimerase üzerine tesir ederek DNA replikasyonuna mani olur. Antibiyotik, aynı zamanda, peptidoglikan sentezini de inhibe eder. Barsaklardan çabuk emilir ve atılır. Penisiline dirençli mikroplara, stafilokoklara, Gram negatiflere etkilidir. Hastalarda ateş, deride döküntü, kusma, eosinofili, granulositopenia, sarılık, renal bozukluklar yapar.

Griseofulvin: Penicillium griseofulvin tarafından sentezlenen antifungal bir substandır. Kitin ihtiva eden mantarlar üzerine etkilidir ve bunun oluşumuna mani olur. Bu nedenle dermatofitlerin sağaltımında kullanılır. Bakteriler üzerine etkisi yoktur. Çünkü, bunlarda kitin yerine, peptidoglikan bulunur. Bu etkilerin yanısıra, üremekte olan hücrelerde DNA replikasyonuna da mani olur (metafaz döneminde mitozisi önler, multipolar mitosise ve abnormal nukelus'e yol açar). Pürin ribosid ile bir metabolik analog durumu vardır. Toksik etkisi bulunur (baş ağrısı, döküntü, intestinal bozukluklar).

Rifamycin: İlk örneği olan rifamycin-B, çok çabuk okside ve hidrolize olarak rifamycin-S'e döner. Rifamisin, RNA polimerase'ı inhibe ederek mRNA sentezine mani olur.

Quinolon'lar: Kinolon'lar geniş spektrumlu sentetik yeni antibakteriyel ilaçlardan olup bakterilerde çok önemli etkinliği (DNA replikasyon transkripsiyon, tamirat, kromozom seperasyonu) olan DNA gyrase'nin fonksiyonu bozarak mikropların ölümlerine yol açar. Bu grupta, fluoroquinolonlardan, ciprofloxacine, danofloxacine, enrofloxacine, norfloxacine, ofloxacine başlıcaları arasındadır.

Kinolon'ların yapılarında 4-quinolon halkası vardır. İlk kinolon ilaç nalidixic acid'dir. Oral olarak kullanılınca etkilidirler. Kinolon grubu ilaçlar Gram negatif ve Gram pozitiflere etkilidirler.