Eşeyli üremede, seksüel sporlar, ayrı cins veya karakterde olan iki gametin çekirdeklerinin redüksiyona uğrayarak haploid hale gelmesi ve bu haploid kromozomların birleşmesi sonu meydana gelirler. Mantarların klasifikasyonunda dikkate alınan bu özellikler, mantar türleri arasında oldukça farklılıklar gösterebilmektedirler.

Seksüel üremede başlıca dört aşamanın varlığı bildirilmektedir. Bunlar da 1) Gamet veya seks cinsel organlarının hücrelerin oluşumu, 2)Bu organların birleşmeleri (plasmogami), hemen veya sonra nükleer bir birleşme (karyogami), 3) Haploid mantarlarda meiosis, ve 4) Sporların meydana gelmesi ve gelişimi.

Son yıllarda yapılan bazı araştırmalarda seksüel üremede özel hormonların görev aldığı belirtilmektedir. Örn, Allomyces mantarlarında dişi gamet tarafından oluşturulan sireninin, kemotaksis ile erkek gameti kendine doğru çektiği açıklanmaktadır. Achlya türü mantarlarda dişi gametin meydana getirdiği antheridiolun, erkek gametin meydana gelmesi ve gelişmesine yardımcı olduğu bildirilmektedir. Antheridiolun absorbsiyonu sonu gelişen erkek gamet de oogoniol adı verilen bir madde salgılayarak bunun dişi gamete ulaşması oogoniumun gelişmesine büyük katkıda bulunduğu açıklanmıştır. Zygomycotina mantarlarında erkek ve dişi gametler ayrı hifalarda bulunurlar (heterotallik). Böyle özelliğe sahip olan türlerde, (+) ve (-) gametler ayrı hormon prekürsörleri oluştururlar. Bunlar birbirlerine karşı yönelerek birleşirler ve aktif bir hormon karakteri gösteren trisporik asit meydana gelir. Bu aktif hormon, aerial hifaların birbirlerine uzanmalarına ve değmelerine yardımcı olur.Bu uzantılara zigofor adı verilmektedir.  Sonra bu (+) ve (-) gametler birleşerek zigot meydana getirirler.

Çok katlı ve kalın bir spor duvarına sahip olan seksüel sporlar içinde sitoplasmik organeller (endoplasmik retikulum, mitokondrium, vs.) çok zayıf gelişmiş olup ancak depo materyalleri (lipid, glikojen, trehaloz) fazladır. Sporlar içinde su oranı düşük olduğu gibi iç metabolizma da minimal düzeydedir. Buna karşın zoosporlar ise çok daha fazla aktif bir metobolizmaya sahiptirler. Bunlarda hücre duvarları yoktur ve sitoplasmik organeller oldukça fazladır. Depo madde oranları da diğer sporlara oranla daha düşüktür.

Sporların başlıca iki tür dormant durumları bulunmaktadır. Endojenik dormant sporlarda, dış koşullar uygun olsalar bile germinasyon meydana gelmez. Böyle sporların belli bir olgunlaşma dönemi geçirmeleri gereklidir. Ancak, bazı özel koşullar (ısı veya soğuk şokları, spor dış muhafazasının giderilmesi, organik solventlerle muamele, vs.) sporu aktive edebilir. Aseksüel sporlarda genellikle, ekzojenik dormantspor karakteri bulunmaktadır. Aktivasyon için çevre koşulları (ısı, ışık, pH, oksijen, gıda, karbon ve nitrojen kaynakları, vs.) gereklidir.

Mantarlarda seksüel sporlar başlıca 4 tarzda oluşturulurlar.

1- Askosporlar (ascospore) : Ascomycetes mantarlarında seksüel sporlar askus (ascus) denen genişlemiş ve uzamış hücre keseleri içinde oluşurlar. Aynı veya ayrı hifalarda, birbirine komşu iki hücrenin (askogonium ve anteridium) uzaması ve bunların birbirleriyle birleşmesi sonu askosporlar meydana gelirler. Önce, iki hücre arasındaki membran eriyerek kaybolur. Sonra, anteridial çekirdek, askogoniumun içine girer ve yeni hücre, iki nukleuslu hale gelir. Nukleuslar birleştikten sonra, meiosis tarzında bölünmeye başlar. İki veya daha fazla bölünmeden sonra, çekirdeklerin etrafı kalın bir muhafaza ile çevrilir. Böylece, 4 veya 8 haploid askospor meydana gelmiş olur. Sporlar olgunlaşınca, etrafında bulunan kese yarılarak sporlar dışarı çıkarlar. Örn. Aspergilluslarda olduğu gibi.

Birbirine yakın veya yan yana bulunan birden fazla asklar (asci), askokarp (ascocarp) diye adlandırılan açık veya kapalı özel kese veya muhafaza içinde bulunurlar. Çeşitli yapısal ve biçimsel farklar gösteren askokarplardan tabak gibi açık olanına apotesium (apothecium), kapalı ise klaistotesium (cleistothecium) ve yuvarlak ise peritesium (parithecium)  gibi adlar verilmektedir.

2- Basidiosporlar : Bu tarz seksüel sporlara Basidiomycetes mantarlarında rastlanır. Bunlarda, basidiumların gelişmesi ve basidiosporların oluşması ile askosporlara bazı yönlerden benzerlik gösterirler. Önce, birbirine komşu olan iki hücre uzayarak birleşir ve aralarındaki membran kaybolur. Sonra, bir hücrenin çekirdeği diğerine girerek birleşir ve tek nukleuslu hale gelirler. Tek çekirdek, meiosis tarzında bölünmeye devam ederek 4 haploid nukleusa ayrılır. Basidiumların uç kısmında, her çekirdek içinde bir tane olmak üzere sterigmata (basidium) meydana gelir ve nukleusların her biri kendine ait olan sterigmata içine girer ve böylece basidiosporlar oluşurlar. Sporlar, sonradan, bulundukları yerlerinden ayrılarak çeşitli yerlere giderler. Bunlar kendileri için elverişli ortam bulduklarında filizlenerek yeni bir mantarı meydana getirirler. Basidiosporlar, askosporların aksine, eksternal olarak gelişirler .

3- Oosporlar : Phycomcetes mantarlarında Oomycetes sınıfına ait türlerde seksüel çoğalma oosporlar aracılığı ile devam ettirilir. Bu mantarlarda erkek gamet anteridium(antheridium), dişi gametten (oogonium) daha küçüktür, ayrı karaktere ve görünüme sahiptir. Oosporlar, bu gametlerin birleşmesi sonucu meydana gelirler. Oosporlar kalın duvarlı, yuvarlak, dış etkilere dayanıklı ve içleri gıda ile doludur.

Saprolegnia mantarlarında, aynı mantar üzerinde bulunan gametlerden erkek gamet flamentöz yapıya sahiptir ve başka bir hifadan orijin alır. Yuvarlak veya oval biçimde olan oogoniuma uzanır ve fertilizasyon tüpü yardımı ile onunla birleşir ve böylece oosporlar meydana gelirler. Saprolegnia mantar türlerinde gametler aynı mantar üzerindeki hifalardan kaynaklanmasına (homotallik) karşın, bazı mantarlarda ise, gametler ayrı mantarlara ait hifalar üzerinde bulunurlar (heterotallik).

4- Zigosporlar (zygospore) : Phycomycetes mantarlarından Zygomycetes sınıfına ait türlerde, gametangiumlar (+ ve - hücreler) somatik hifaların branşlarından orijinlerini alırlar ve aynı mantar üzerinde bulunurlar (homotallik). Bunlarda, belli bir görünüme ve biçime sahip erkek veya dişi karakteri gösteren hücreler oluşmazlar. Birbirine benzeyen iki cins gametin birbirine doğru uzaması ve birleşmesi sonu seksüel spor (zigospor) teşekkül eder. Birleşme sırasında, hücreler arası bölmeler kaybolur ve nukleusları kaynaşır. Sonra, sporun etrafı kalın bir muhafaza ile çevrilir. Zigospor uygun koşullar altında filizlenerek yeni hifa ve mantarı teşkil eder.