01. Genel Bilgiler

Bu cinste bulunan mikroorganizmalar, hayvanlarda çeşitli sistemlerde infeksiyonlar oluştururlar. Hastalık etkenleri ve hayvanlarda yaptıkları başlıca hastalıklar aşağıdaki gibidir.

C. pyogenes (Actinomyces pyogenes): Sığırlarda mastitis, metritis, artritis, abortus ve suppuratif pneumoni; yeni doğanlarda göbek infeksiyonları domuzlarda pnömoni ve poliartritis; koyunlarda pnömoni, mastitis, poliartritis ve suppuratif lezyonlar.

C. pseudotuberculosis (ovis):Koyunlarda kazeöz lenfadenitis; atlarda ve sığırlarda ülseratif lenfangitis.

C. renale: Sığırlarda piyelonefritis, üretritis, sistitis; domuzlarda suppuratif bozukluklar.

C. equi: Taylarda suppuratif bronkopnömoni; kısraklarda metritis ve abortus; domuzlarda servikal ve farengeal lenf yumrularında lezyonlar.

C. suis (Eubacterium suis): Domuzlarda piyelonefritis ve sistitis.

C. bovis: İneklerde mastitis.

C. murium: Fare ve atların akciğer ve diğer organlarında tüberkulozise benzeyen bozukluklar.

Corynebacterium konusunda klinik mikrobiyoloji bilgileri için burayı tıklayın.

02. Etiyoloji

Gram pozitif, hareketsiz, sporsuz, kapsülsüz ve genç kültürleri fazlaca pleomorfiktir. Boyalı preparatlarda genellikle kümeler ve yan yana gelmiş çeşitli şekiller (X,V,Y,Z) halinde görülürler. Aerobik bir üreme özelliğine sahip olmalarına karşın mikroaerofilik koşullarda gelişebilir ve üreyebilir.

03. Epidemiyoloji

C. pseudotuberculosis’den ileri gelen hastalıklar başta koyun ve keçiler olmak üzere at, sığır, domuz ve geyikler etkene duyarlıdır. Derideki portantrelerin mikroplu eksudatlarla ya da bunlarla bulaşık su toprak, altlık gibi maddelerle teması sonucu bulaşır. C. renale infeksiyonları için soğuk hava, kesif yemle besleme ve yüksek verim predispoze edici faktörlerdir. Bulaşma kirli ve kontamine kataterlerin kullanılması, kontamine fırçalarla vulvaların yıkanması, infekte boğalarla çiftleşme gibi nedenlerle olur.

04. Hastalık Belirtileri

Kazeöz lenfadenitis kronik karakterde bir hastalıktır. Lenf düğümleri şişer daha sonra içlerinden yeşil renkli bir irin dışarı akar. Hayvanlar zayıflar ve verimleri düşer. Apselerin yerleştiği organlara göre solunum güçlüğü, kronik pnömoni, ataksi, parapleji, topallık, gibi fonksiyonel bozukluklar görülür. At ve sığırlarda ülseratif lenfangitis’e bağlı olarak topallıklar şekillenir. C. renale infeksiyonlarında zayıflama, süt veriminde azalma, kan işeme, ıkınma, kamburlaşma, gibi belirtiler görülür.

05. Laboratuvar Tanısı

Laboratuvara apse içeriği, akciğer, lenf yumruları, uterus, burundan alınan svablar, diğer organlardan alınan parçalar, atılan yavru veya organ parçaları, eklem sıvısı, süt, sperma gibi maddeler gönderilir.

05.01. Bakteriyoskopi

Marazi maddelerden hazırlanan preparatlar Gram boyama tekniğine göre boyanır. Gram pozitif pleomorfik mikroorganizmaların görülmesi korinebakterilerden şüphe ettirir. Ancak boyama ile teşhis konması mümkün değildir.

05.02. Kültür

Marazi maddelerden zenginleştirilmiş kanlı agara ve serumlu agara ekimler yapılır.37 oC de 3-4 gün inkubasyona bırakılır. Bu süre sonunda 0.5-1 mm çapında küçük, S tipli koloniler ürer. Bunlar streptekok kolonilerine benzerler. Korinebakteriler serum içeren buyyonlarda, tüpün dip kısmında granüler tarzda bir üreme gösterir ve buyyonun üst kısmı berrak kalır.

İdentifikasyon şeması:

05.03. Hayvan deneyi

Üreyen C. pyogenes şüpheli kolonilerden yapılan süspansiyonlardan veya sıvı kültürlerden tavşanlara damar içi veya deri altı inokulasyonlar yapılır. Subkutan injeksiyonlarda deri altına apselere ve damar içi oluşturulan infeksiyonlarda da çeşitli organlarda, kemik iliğinde ve eklemlerde suppuratif apse odaklarına rastlanır. Hayvanlar genellikle 3-4 hafta içinde ölürler.

05.04. Serolojik testler

Pratik bir değeri yoktur.

06. Tedavi

Kazeöz lenfdenitis de antibiyotiklerle sağaltım etkisizdir.Ancak diğer hastalıklarda penisilin, tetrasiklin, eritromisin gibi antibiyotikler etkili olur.

07. Korunma

Yaralanmalar gibi hazırlayıcı nedenler giderilmeye çalışılır. Kazeöz lenfadenitis’in toksoid aşısı vardır.

08. Kullanılan Besiyerleri

08.01. Kanlı Agar

Bu besiyeri ile ilgili ayrıntılı bilgi için burayı tıklayın.